การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดคลอด
คุณแม่หลังคลอดจะมีการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ในช่วงระยะเวลาพักฟื้นราว 5-6 สัปดาห์นี้ คุณแม่และคนใกล้ตัวจึงควรเรียนรู้วิธีการดูแลตัวเอง เพื่อให้ร่างกายค่อยๆ กลับคืนสู่สภาพปกติ พร้อมไปกับการปรับตัวเข้าสู่บทบาทความเป็นแม่อย่างเต็มตัว
- การเคลื่อนไหวร่างกายหลังผ่าตัด
แม้จะต้องเผชิญกับความเจ็บปวดจากแผลผ่าตัด แต่คุณแม่ก็ควรพยายามเคลื่อนไหวหรือพลิกตัวบ่อยๆ เพราะจะช่วยทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวตัวได้ดีขึ้น รวมทั้งป้องกันการเกิดพังผืดระหว่างอวัยวะในช่องท้องกับเยื่อบุช่องบริเวณผ่าตัด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการปวดท้องเรื้อรังได้ - การดูแลแผลผ่าตัด
อาการปวดตึงแผลจะทุเลาลงหลัง 48 ชั่วโมง ด้วยการรับประทานยาแก้ปวด และสามารถใช้ผ้ายางยืดแผลผ่าตัดไม่ให้ถูกดึงรั้งจากผนังหน้าท้องที่ยังหย่อนยาน หากแผลที่เย็บมีอาการอักเสบ บวม แดง และมีอาการปวดมากขึ้น หรือมีหนอง มีกลิ่นเหม็น คุณแม่ควรรีบไปพบแพทย์ - การปรับท่านอน
คุณแม่ควรปรับหัวเตียงให้สูงขึ้นเล็กน้อย เพื่อให้แผลตรงหน้าท้องไม่ตึงเกินไป ส่วนเวลาจะลุกนั่งจากเตียงก็ให้ใช้วิธีตะแคงตัว แล้วค่อยๆ ใช้มือยันตัวลุกขึ้นในท่าตะแคง - การทำความสะอาดร่างกาย
ในระยะแรกจะยังอาบน้ำไม่ได้ เพราะจะทำให้แผลผ่าตัดเปียก อาจติดเชื้อและอักเสบได้ จึงต้องใช้วิธีเช็ดตัวประมาณ 7 วัน หลังจากหมอตัดไหมแล้วจึงอาบน้ำได้ตามปกติ หลังอาบน้ำให้ใช้ผ้าสะอาดเช็ดแผล ไม่จำเป็นต้องใช้แอลกอฮอล์ - การรับประทานอาหารในช่วงพักฟื้นหลังคลอด
คุณแม่ควรได้รับโภชนาการที่เพียงพอ รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ เพื่อให้แผลหายเร็วและเตรียมสารอาหารสำหรับสร้างน้ำนมให้ลูกต่อไป สำหรับอาหารที่ควรงด ได้แก่ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ อาหารรสจัดเกินไปมีความเชื่อผิดๆ ที่ว่าอาหารบางชนิดเป็นอาหารแสลงต่อแผลผ่าตัด เช่น ไข่แดงทำให้แผลไม่เรียบ หรือข้าวเหนียวทำให้แผลเป็นหนอง ซึ่งความจริงแล้วอาหารเหล่านี้ล้วนมีคุณค่าทางโภชนาการ และไม่ทำให้แผลเกิดความผิดปกติใด ๆ
- กิจกรรมหลังคลอด
คุณแม่ไม่ควรยกของหนัก หรือทำกิจกรรมที่เป็นการเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง เพราะอาจจะทำให้เจ็บแผลได้ ในกรณีที่คุณแม่มีความจำเป็นต้องขึ้นลงบันได สามารถค่อยๆ เดินขึ้นลงบันไดได้โดยใช้ความระมัดระวัง หรือให้คุณพ่อช่วยประคองไว้ ภายใน 1 สัปดาห์หลังผ่าตัดก็สามารถขึ้นลงบันไดได้ค่อนข้างปกติ - การบริหารร่างกายหลังคลอด
คุณแม่ที่คลอดโดยการผ่าคลอดควรรอให้ครบ 20 วันก่อน แล้วจึงเริ่มบริหารร่างกาย เพื่อให้ร่างกายกลับมากระชับเหมือนเดิมได้อย่างรวดเร็วสำหรับการดูแลตัวเองของคุณแม่ผ่าคลอดในเรื่องอื่น ๆ จะเหมือนกับคุณแม่ที่คลอดตามธรรมชาติ
ที่สำคัญหากแผลที่เย็บมีอาการอักเสบ บวม แดง และมีอาการปวดมากขึ้น หรือมีหนอง มีกลิ่นเหม็น คุณแม่ควรรีบไปพบแพทย์ก่อนนัดเสมอ
